Poprawna diagnostyka układu hamulcowego to priorytet
Naprawa i konserwacja pojazdów ciężarowych staje się coraz bardziej złożona, a przez to zabiera więcej czasu. Mechanicy muszą być sprawni i efektywni, ponieważ oczekiwania wobec ich pracy rosną. Współczesny pojazd ciężarowy ma jak najwięcej czasu spędzać na drodze, redukując przestoje serwisowe do minimum. Obsługa układu hamulcowego należy do czynności najczęściej wykonywanych przez warsztaty. W dzisiejszych czasach wymiana elementów ciernych to za mało, by uznać naprawę za kompletną. Zadaniem mechanika jest także ocena ogólnego stanu układu oraz przewidywanie ewentualnych przyszłych usterek – wszystko po to, aby zapewnić bezpieczeństwo oraz by pojazd w krótkim czasie nie wrócił do warsztatu z kolejną awarią.
Valeo chce pomagać mechanikom w ocenie stanu układu hamulcowego, opierając się na informacjach, które można wywnioskować z kondycji zużytych klocków hamulcowych. Firma wskazuje aż 22 potencjalne przyczyny usterek, bazując na swoim wieloletnim doświadczeniu. Poniżej omawiamy kilka z nich. Pozostałe, przedstawimy w osobnych artykułach.
Przyczyny zużycia/uszkodzenia klocków hamulcowych
1. Przegrzanie
Materiał cierny ma pęknięcia, rdzawy kolor i wyblakłe krawędzie
Objawy:
- spalony materiał cierny (jest kruchy i spękany)
- bardzo słaba skuteczność hamowania
- przedwczesne zużycie
- może nastąpić oderwanie materiału ciernego
Potencjalne przyczyny:
- nadmierne obciążenie termiczne wynikające z intensywnego używania układu hamulcowego
- wysokie naprężenia termiczne spowodowane złym stanem tarcz lub zacisków
- przeciążenie pojazdu
- awaria elektronicznego układu hamulcowego – EBS
Zalecane działania naprawcze:
- zbadaj przyczyny przegrzania (zaciski, tarcze, EBS, czynniki wynikające z profilu eksploatacji i obciążenia pojazdu)
- wymień klocki hamulcowe
- koniecznie oceń stan tarcz i zacisków
2. Nietypowe zużycie – rowki
Nierówny rowek na zewnętrznej i wewnętrznej krawędzi
Objawy:
- zmniejszona skuteczność hamowania
- hałas (piszczenie) i poszarpywanie podczas hamowania
- przegrzanie i przedwczesne zużycie klocków hamulcowych
- oderwanie materiału ciernego poprzez oddziaływanie siły ścinającej
Potencjalne przyczyny:
- nowe klocki hamulcowe zostały zamontowane na nadmiernie zużytej tarczy hamulcowej
- klocki hamulcowe próbują dopasować się do nierówności tarczy, emitując dźwięki i ścierając się nierównomiernie
Zalecane działania naprawcze:
- tarcze hamulcowe muszą zostać wymienione lub przetoczone (w sytuacjach, gdy jest to dopuszczalne)
- klocki hamulcowe muszą zostać wymienione na nowe
3. Nietypowe uszkodzenia wewnątrz zacisku
Różnica w grubości klocków pomiędzy stronami tarczy
Objawy:
- odczuwalnie nierówne hamowanie kół na tej samej osi
- przegrzanie i przedwczesne zużycie klocków hamulcowych
- zmniejszona skuteczność hamowania
Potencjalne przyczyny:
- jarzmo zacisku jest zablokowane
- tłoczki zacisku są zablokowane
- zacisk nie jest w stanie powrócić do pozycji spoczynkowej
Zalecane działania naprawcze:
- klocki hamulcowe muszą zostać wymienione na nowe
- zacisk hamulcowy musi zostać sprawdzony i wymieniony na nowy lub poddany regeneracji
4. Nierówne zużycie klocków na tej samej osi
Różnica w grubości klocków na tej samej osi
Objawy:
- pojazd traci balans (równowagę) podczas hamowania
- przegrzanie i przedwczesne zużycie klocków hamulcowych
- zmniejszona skuteczność hamowania
Potencjalne przyczyny:
- jeden z zacisków jest zablokowany (tłoczek i/lub jarzmo/prowadnice)
- jeden z zacisków nie jest w stanie powrócić do pozycji spoczynkowej
- awaria siłownika hamulca awaria systemu EBS
- uszkodzenie siłownika hamulca
Zalecane działania naprawcze:
- klocki hamulcowe muszą zostać wymienione na nowe
- zacisk hamulcowy musi zostać sprawdzony i wymieniony na nowy lub poddany regeneracji
- siłownik hamulca musi zostać sprawdzony i naprawiony lub wymieniony
5. Nietypowe zużycie – klocek hamulcowy starty lub zdefragmentowany w jednym końcu
Nieregularne zużycie klocka
Objawy:
- hałas (piszczenie) podczas hamowania
- przegrzanie i przedwczesne zużycie klocków hamulcowych
- nierównomierne ciśnienie hamowania
Potencjalne przyczyny:
- zniekształcony zacisk lub nierówne tłoczki zacisku
- prowadnice zacisku hamulcowego nie funkcjonują poprawnie
- zbyt duży luz w zacisku
- miejsce osadzenia klocka hamulcowego w zacisku jest zabrudzone lub uszkodzone
Zalecane działania naprawcze:
- klocki hamulcowe muszą zostać wymienione na nowe
- zacisk hamulcowy musi zostać sprawdzony i wymieniony na nowy lub poddany regeneracji
6. Nierówne zużycie – eliptyczne rowki na klocku hamulcowym
Eliptyczne rowki na klocku hamulcowym
Objawy:
- zmniejszona skuteczność hamowania
- hałas (piszczenie) i poszarpywanie podczas hamowania
- niepełny kontakt między klockiem hamulcowym a tarczą
- przegrzanie i przedwczesne zużycie klocków hamulcowych
Potencjalne przyczyny:
- rowkowe uszkodzenia tarczy, spowodowane silnym zużyciem
Zalecane działania naprawcze:
- klocki hamulcowe muszą zostać wymienione na nowe
- tarcze hamulcowe muszą zostać wymienione lub przetoczone (w sytuacjach, gdy jest to dopuszczalne)
7. Oderwanie materiału ciernego (termiczne)
Całkowita lub częściowa separacja materiału ciernego z przyczyn termicznych
Objawy:
- słaba skuteczność hamowania
- hałas podczas hamowania
- całkowicie uszkodzony klocek hamulcowy
Potencjalne przyczyny:
- bardzo intensywne lub agresywne używanie hamulców
- nadmierne obciążenie pojazdu (przeciążony zestaw ciężarowy)
- uszkodzenie tarczy hamulcowej lub zacisku
- awaria systemu EBS
Zalecane działania naprawcze:
- klocki hamulcowe należy wymienić
- tarcze hamulcowe i zaciski muszą zostać sprawdzone
- należy sprawdzić układ EBS lub ABS
8. Oderwanie materiału ciernego (mechaniczne)
Całkowita lub częściowa separacja materiału ciernego z przyczyn mechanicznych
Objawy:
- zmniejszona lub niepełna skuteczność hamowania
- hałas podczas hamowania
- całkowicie uszkodzony klocek hamulcowy
Potencjalne przyczyny:
- nierównomierne zużycie tarczy hamulcowej (rowki)
- nieprawidłowe osadzenie klocka w zacisku (pod kątem)
- uszkodzony lub źle dobrany zacisk
- nadmierne chybotanie wewnątrz zacisku
Zalecane działania naprawcze:
- klocki hamulcowe należy wymienić
- tarcze hamulcowe muszą zostać sprawdzone
- zacisk musi zostać sprawdzony
Pełen poradnik w języku angielski z innymi przykładami awarii układów hamulcowych można znaleźć pod tym adresem.
